Wpływ alkoholu na funkcjonowanie rodziny.

Wpływ alkoholu na funkcjonowanie rodziny.

Rodzina to podstawowa komórka życia społecznego. Dla dziecka system rodzinny jest głównym środowiskiem wychowawczym, w którym przebiega jego rozwój, kształtuje się jego osobowość, uczy się wzorców komunikowania i obchodzenia z emocjami.

Dla prawidłowego rozwoju emocjonalnego i społecznego potrzebne jest dziecku poczucie bezpieczeństwa, miłości, dostrojenie do jego potrzeb emocjonalnych, jasno wyznaczone granice i jasno określone role.
W rodzinie, w której występuje problem alkoholowy powyższe czynniki nie występują lub są dość mocno ograniczone.

Rodzina jest systemem naczyń połączonych dlatego alkoholizm jednego z rodziców pociąga za sobą zmiany w funkcjonowaniu całego systemu rodzinnego. W miarę narastania problemu całe życie rodzinne koncentruje się wokół osoby pijącej. Pozostali członkowie rodziny, którzy żyją w sytuacji ciągłego stresu, niepewności i braku poczucia bezpieczeństwa z czasem wytwarzają mechanizmy adaptacyjne, które pozwalają im przetrwać.

Te destrukcyjne zachowania utrwalają się i w przypadku dzieci są przenoszone w dorosłe życie. Uwidaczniają się one w relacjach społecznych i uniemożliwiają budowanie dojrzałych relacji partnerskich/ małżeńskich. Rodzina z problemem alkoholowym wykazuje dwie postawy.

W pierwszej sytuacji partner powstrzymuje współmałżonka przed dalszym piciem skłaniając go do leczenia. Jasno i wyraźnie nazywa problem, troszczy się o prawidłowe wychowanie dzieci . Może też sam wziąć udział w terapii dla osób współuzależnionych.

W drugim scenariuszu problem jest akceptowany poprzez maskowanie go, minimalizowanie jego skutków. Pozostałe osoby czynnie uczestniczą w podtrzymywaniu nałogu; pomagając, kontrolując, opiekując się osobą uzależnioną.

U poszczególnych członków rodziny podstawowe potrzeby przestają być zaspakajane, a na ich miejsce pojawia się uczucie wstydu, bezradności, niepewności, lęk, poczucie winy, złość, agresja.

Ponadto zmianie ulega komunikacja. Przestaje obowiązywać bezpośrednia komunikacja, w której poszczególni członkowie rodziny bezpośrednio mówią do siebie. Wytwarza się natomiast obronny styl komunikacji „za pośrednictwem. Głównie w rolę pośredników, przekazicieli informacji są wciągane dzieci.

Taki sposób komunikacji do którego włącza się osobę trzecią w konflikt pary nazywa się triangulacja. Wyraża się on poprzez następujące komunikaty: „Powiedz tacie, że to mama ma rację, „powiedz mamie, że tatę kochasz bardziej.

W prawidłowo funkcjonujących rodzinach główny ciężar opieki nad dziećmi spoczywa na rodzicach. Alkohol powoduje wycofanie się z roli rodzica. W konsekwencji dochodzi do nierównowagi w relacji rodzic — dziecko. Dochodzi wówczas do odwrócenia i zamiany ról. Dzieci stają się rodzicami dla swoich rodziców kosztem rezygnacji z własnych potrzeb. Powyższe zjawisko określa się mianem parentyfikacji. Jest to rozwój pozbawiony dzieciństwa, w którym dziecko przedwcześnie staje się osobą dorosłą.

Jak funkcjonuje dziecko ?

W rodzinie alkoholowej znikają uczucia. Dzieci w tych rodzinach mówią:,, tata żle się czuje niż po prostu powiedzieć ,że tata się upił. Wstyd i lęk powodują narastającą falę kłamstwa i zaprzeczeń nawet przed sobą. W takich warunkach uczucia są zamrażanie, wypierane. Osoby z czasem uczą się nie odczuwać. Brak jest również otwartości .

Rodzina zamyka się, przestaje zapraszać znajomych przez wstyd, co mogą zastać w domu. Rodzina izoluje się, a to jeszcze bardziej pogłębia proces destrukcji systemu rodzinnego.

Dzieci wychowujące się w rodzinie alkoholowej na nieświadomym poziomie wykształcają pewne role, które pozwalają im przetrwać. Do tych ról zaliczamy:

Bohatera rodzinnego. To najczęściej najstarsze dziecko. Osoba pełna wyrzeczeń i poświęceń dla rodziny. Rezygnuje z ważnych osobistych celów życiowych, nakłada na siebie rozliczne obciążenia aby rodzicom było lżej. Bohater rodziny nie potrafi mówić „ stop, „ nie mogę już więcej. Posiada małą świadomość własnych potrzeb, emocji, nie potrafi w zdrowy sposób dbać o siebie.

Kozioł ofiarny. Często jest odbiorcą agresji, upokorzeń. Do niego jest kierowa komunikat: „to przez ciebie. Często poszukuje aprobaty i oparcia w grupach rówieśniczych nastawionych antyspołecznie.

Maskotka ( błazen ). Dziecko przymilne, urocze, które rozładowuje napięcia rodzinne przez wypowiedziany dowcip, żart. „ Idź uspokoić ojca, „zrób coś żeby mama przestała się denerwować, to częste zadanie maskotki. Dzieci takich nikt nie traktuje poważnie . Dziecko odłącza się od uczuć smutku i od cierpienia robiąc dobra minę do złej gry.

Zagubione dziecko ( dziecko we mgle ). To ktoś kogo właściwie nie ma. Dziecko wycofane w świat swoich fantazji, marzeń, swoich lektur. Takie dzieci nie sprawiają żadnych kłopotów. Cena jaką za to płacą to postępujący zanik umiejętności kontaktu i współżycia z innymi ludźmi, odruch ucieczki od sytuacji trudnych, brak umiejętności kontaktowania się z realną rzeczywistością.

Bibliografia: W. Sztauder :,,Dzieci w rodzinie z problemem alkoholowym”, 2003 r.

 

Więcej w kategorii DDA

Leczenie uzależnień.

Czym jest uzależnienie ? Czym jest DDA. Alkoholizm uznawany jest za chorobę, która dotyczy całego człowieka. Polega ona na utracie kontroli nad zachowaniami  związanymi z piciem u podłoża którego leży...

Dorosłe dzieci alkoholików (DDA). Trudny start w rodzinie alkoholowej.

Z problematyką uzależnień związane jest pojęcie syndromu DDA (dorosłe dzieci alkoholików). Nie zalicza się go do grupy chorób (tak, jak to jest w przypadku alkoholizmu) ani zaburzeń...

Wpływ alkoholu na funkcjonowanie rodziny.

Rodzina to podstawowa komórka życia społecznego. Dla dziecka system rodzinny jest głównym środowiskiem wychowawczym, w którym przebiega jego rozwój, kształtuje się jego osobowość, uczy się wzorców...