Cykl oddechowy odbywa się niezależnie od świadomości przy udziale ośrodka oddechowego znajdującego się w rdzeniu przedłużonym i moście. Oddech na płaszczyźnie psychologicznej jest pomostem który łączy ciało i umysł.
Oddychając uważnie i świadomie uczymy się jednocześnie naturalnej troski o ciało. Wsłuchując się w rytm oddechu zaczynamy lepiej rozumieć własne ciało i słyszeć jego potrzeby oraz pragnienia , jego nie i tak a dodatkowo otwierają się i uwrażliwiają nasze zmysł. Oddychanie jest ściśle powiązane z emocjami.
Każda reakcja emocjonalna, której doświadczamy zmienia sposób oddychania w danym momencie. Oddychanie jest odpowiedzialne za to jak doświadczamy uczuć, za ich pełne przeżywanie . Im głębiej, pełniej oddychamy, tym w życiu więcej czujemy .
Ludzie ograniczają swój oddech gdyż boją się odczuwać w pełni swój ból, niepokój złość i smutek. Już w dzieciństwie uczymy się wstrzymywać oddech by nie płakać , zaciskamy gardło by nie krzyczeć. Wynikiem tych utrwalonych rekcji jest ograniczone oddychanie.
Powstaje tzw. blok energetyczny , czyli przeszkoda w przepływie energii. W wymiarze fizycznym niedobór energii powoduje osłabienie układu immunologicznego, a co za tym idzie obniżenie się odporności organizmu . W odniesieniu do psychiki niedobór energii przejawia się w zwiększonym zmęczeniu , senności spowolnieniu reakcji.
Większość z nas w normalnych warunkach oddycha wykorzystując zaledwie część pojemności płuc . W sposobie jakim oddychamy odzwierciedlają się zarówno te uczucia, które przeżywamy na bieżąco jak i również te stłumione i wyparte.
Powstrzymywanie albo spłycanie oddechu bardzo pomaga w tym, aby mniej czuć. Pozbawienie ciała oddechu sprawia, że częściowo staje się ono martwe . Twój spokój psychiczny jest następstwem jednostajnego rytmicznego oddychania .
Pełny oddech składa się z trzech części: – oddech dolny, brzuszny zwany także przeponowym. – oddech środkowy, żebrowy. – oddech górny angażujący szczyty płuc. Gdy wciągamy powietrze fala oddechu bierze swój początek z głębi jamy brzusznej i płynie w górę ku szczytowi płuc. Podczas wydechu fala przemieszcza się od szczytów płuc w kierunku przepony .
Głębokie oddychanie angażuje dolną cześć jamy brzusznej , spowolnienie i pogłębienie rytmu oddechowego działa korzystnie nie tylko na życie psychiczne ale także na stan fizjologiczny organizmu, zapewnia lepsze jego dotlenienie , lepszą pracę płuc i serca oraz zwiększenie pojemności oddechowej. Stare powiedzenie hinduskie mówi że:
„Życie nie liczy się liczbą przeżytych dni, ale liczbą jego oddechów”.